بحران سوریه وارد هجدهمین ماه خود شده است. زخمی کهنه که هرچه زمان بر آن می‌رود، عمیق‌تر و درد آن برای ملت سوریه طاقت‌فرساتر می‌شود. نبرد خونین میان نیروهای دولتی و مخالفان مسلح، سوریه را به میدان جنگی تمام‌عیار تبدیل کرده که هر روز جان ده‌ها نفر را می‌گیرد و صدها تن دیگر را نیز آواره می‌کند. اما آنچه وضعیت را بغرنج‌تر و پیچیده‌تر کرده، تبدیل شدن سوریه به کانون نزاع قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی است. سوریه امروز بسان عروس هزاردامادی شده که هریک، آن را برای خود می‌خواهد.
طی روزها و هفته‌های اخیر به نظر می‌رسد که سه کشور غربی آمریکا، بریتانیا و فرانسه که در کنار سه کشور منطقه یعنی عربستان، قطر و ترکیه، پیش‌قراول جبهه ضد سوری در فضای بین‌المللی هستند، به طرز آشکاری روش‌های خود در قبال بحران سوریه را تغییر داده‌اند که بهترین تعبیر برای آن گذر از فاز سیاسی به فاز نظامی است.
یکی از جلوه‌های این تغییر، فاصله گرفتن از اپوزیسیون سیاسی خارج‌نشین سوریه و در راس آنها «شورای ملی سوریه» و تلاش برای نزدیکی به گروه‌های اپوزیسیون دیگر بویژه مخالفان مسلح و در راس آنها «ارتش آزاد سوریه» بوده است.
کشورهای غربی طی ماه‌های اخیر به دنبال نزدیکی و مطرح ساختن شورای ملی سوریه به عنوان آلترناتیو دولت کنونی سوریه بودند. اما گذر زمان نشان داد که غرب نمی‌تواند از رهگذر این گروه اهداف خود را در سوریه تامین کند.
شورای ملی که سال گذشته تاسیس شد گرچه مدعی بود که گروهی فراگیر متشکل از جریانات مختلف مخالف دولت سوریه از اسلام‌گرا تا لیبرال است اما حضور این جریان در خارج از سوریه و نفوذ پایین آن در داخل، اختلاف‌های داخلی و نبود انسجام تشکیلاتی باعث شد که غرب رفته‌رفته اعتمادش را نسبت به این گروه از دست بدهد.
با توجه به تنوع و تکثر بالای موجود در اپوزیسیون سوری، به نظر می‌رسد کشورهای غربی به این نتیجه رسیده‌اند که برای تاثیرگذاری بیشتر در فرایند تحولات این کشور باید با بیشتر گروه‌های تاثیرگذار ارتباط داشت و از همه ظرفیت آنها استفاده کرد. در چنین فضایی، ارتباط و حمایت از مخالفان مسلح و در راس آنها گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه به طرز محسوسی در دستورکار غرب قرار گرفته است.
ویلیام هیگ وزیرخارجه بریتانیا چند روز پیش خبر از کمک 5 میلیون پوندی کشورش به مخالفان مسلح سوریه داد. تا پیش از این معمولا کشورهای غربی در قالب شورای ملی سوریه به مخالفان کمک می‌کردند و کمک مستقیم به دیگر گروه‌ها بویژه ارتش آزاد سوریه دست‌کم به صورت علنی بی‌سابقه است.
هیلاری کلینتون وزیرخارجه آمریکا نیز روز 12 اوت گذشته در جریان سفر به ترکیه با تعدادی از مخالفان دولت سوریه دیدار کرد اما هیچ‌یک از اعضای شورای ملی سوریه در این دیدار حضور نداشتند.
یکی از دلایل دیگری که غرب را واداشته تا به ارتش آزاد سوریه بیشتر نزدیک شود، ممانعت از سیطره کامل عربستان و قطر بر این گروه است. سیطره‌ای که به زعم بسیاری باعث نفوذ جریان‌های سلفی و تندرو در بدنه ارتش آزاد شده است.
چند روز پیش نیز جان ویلکس از مقام‌های وزارت خارجه بریتانیا در استانبول با شخصی که بنا به گفته این وزارتخانه یک مقام سیاسی سرشناس در ارتش آزاد سوریه بود دیدار کرد. گفته شده این مقام بریتانیایی شرط حمایت از ارتش آزاد را دوری این گروه از جریان‌های افراطی عنوان کرده است.

جلوه دیگر تغییر در سیاست غرب در قبال سوریه، فاصله گرفتن از روندهای بین‌المللی حل و فصل سیاسی بحران سوریه است. به بیان دیگر پس از آنکه غرب، مقاومت روسیه و چین در شورای امنیت را در برابر قطعنامه‌های پیشنهادی ضد سوری دید، به این جمع‌بندی رسیده که روندهای بین‌المللی نمی‌توانند غرب را در رسیدن به هدف خود که همانا تغییر دولت در سوریه است رهنمون سازد و یا دست‌کم برای به نتیجه رساندن روندهای بین‌المللی باید ابزارهای دیگر از جمله ابزار نظامی را به مثابه ابزار فشار در دستورکار قرار داد.
به نظر می‌رسد استفاده غرب از ابزار نظامی در دو فاز انجام بگیرد؛ فاز نخست نزدیکی و حمایت گسترده‌تر از مخالفان مسلح است که در سطور قبلی به آن اشاره شد. بر این اساس غرب به دنبال این است تا با قدرتمند ساختن ارتش آزاد، توازن قدرت در سوریه را که تاکنون به نفع نیروهای دولتی بوده، تغییر دهد و به اصطلاح کار را در داخل یکسره کند. بر این اساس پیش‌بینی می‌شود که ظرف روزها و هفته‌های آینده شاهد دور تازه‌ای از درگیری‌های گسترده میان نیروهای دولتی و مخالفان مسلح باشیم.
در صورتی که فاز اول به نتیجه نرسد؛ غرب به سمت فاز دوم حرکت می‌کند و آن مداخله نظامی است. گرچه قاعدتا مداخله نظامی نیازمند قطعنامه سازمان ملل است اما طرح مواضعی همچون اظهارنظر اخیر باراک اوباما رییس‌جمهوری آمریکا مبنی بر اینکه بکارگیری و یا حتی جابجایی سلاح‌های شیمیایی توسط دولت سوریه، خط قرمز آمریکاست و ممکن است این کشور را وارد مداخله نظامی کند، نشان می‌دهد که غرب به‌دنبال زمینه‌سازی‌ها و بهانه‌تراشی است که حتی در صورت لزوم بدون موافقت شورای امنیت اقدام به حمله یکجانبه به سوریه کند. هرچند غرب امیدوار است فاز اول یعنی تغییر دادن موازنه به نفع نیروهای مسلح در داخل سوریه به نتیجه برسد و دیگر نیازی به اجرا شدن فاز دوم که بسیار پرهزینه و دشوار خواهد بود، نرسد.
آنچه مسلم است این است که قوی کردن نیروهای مسلح مخالف دولت، آینده سوریه را با خطرات جدی مواجه می‌کند و می‌تواند سرنوشت لیبی را برای این کشور رقم بزند. در لیبی نیز مسلح شدن مردم گرچه یکی از عوامل سقوط قذافی بود اما پس از آن، وجود حجم بالای سلاح با توجه به بافت قبیله‌ای در این کشور باعث شد که اینک جنگ‌های قبیله‌ای و قتل تبدیل به امری عادی در لیبی قرار بگیرد. بنا به گفته دولت لیبی، امروز به ازای هر شش لیبیایی یک سلاح در سطح جامعه وجود دارد. بی‌تردید برخورد غیرمسئولانه غرب در برخورد با بحران سوریه و دامن‌زدن به درگیری‌های مسلحانه می‌تواند امنیت منطقه را بیش از پیش با خطر روبرو سازد.

 

موارد متعددی در ارزیابی مسائل مرتبط با انتخابات در آمریکا مورد توجه قرار دارد. از جمله مسائل مطرح در تمامی روندهای انتخاباتی، مسئله اسرائیل و اعلام حمایت کاندیداها از این رژیم است. در این رابطه احزاب رقیب در تلاشند تا نظر یهودیان آمریکا را به خود جلب کنند. یهودیان معمولاً در انتخاب خود به دو مسئله اقتصاد و حمایت از اسرائیل اهمیت می‌دهند. در مورد اول هیچ‌کدام از دو حزب کارنامه اقتصادی درخشانی ندارند. بنابراین هر دو کاندیدا ترجیح می‌دهند مسائل دیگر به‌ویژه مسائل سیاست خارجی تا حد امکان بزرگ شوند و اذهان عمومی را به خود جذب کنند. در این بین اسرائیل مسئله کلیدی محسوب می‌شود که بسیاری از مسائل حوزه سیاست خارجی آمریکا به آن پیوند می‌خورد. در این رابطه رامنی تلاش می‌کند مانور زیادی در مورد اسرائیل به‌ویژه امنیت این رژیم بدهد. از جمله بحث موافقت وی با حمله اسرائیل به ایران در حالی مطرح شد که دولت اوباما مخالفت جدی خود را با چنین حمله‌ای ابراز کرده است.
یهودیان خود را بخشی از حزب دموکرات می‌دانند و به ارزش‌‌های آن پایبند هستند. روند فعالیت‌های سیاسی یهودیان در قرن بیستم نشان می‌دهد که آنها گرایش بیشتری به گروه‌های لیبرال و سازمان‌های حمایت از حقوق کارگران داشته‌اند و برخلاف انتظار جذب گروه‌های حامی سرمایه‌داری که اغلب جمهوری‌خواه هستند، نشده‌اند. حمایت از حزب دموکرات و کاندیداهای این حزب از اوایل قرن بیستم به گونه‌ای بوده است که معمولاً کاندیداهای دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری به‌طور متوسط بیش از ٥٠ درصد آرای یهودیان را بدست آورده است.
با این حال مسئله جذب آرا و کمک‌های مالی اقلیت ثروتمند یهودی در آمریکا همواره مورد توجه دو حزب عمده دموکرات و جمهوری‌خواه بوده است اما یکی از ویژگی‌های انتخابات امسال که باعث شده دو طرف تلاش بیشتری در این رابطه داشته باشند، نزدیکی دو رقیب در نظرسنجی‌هاست. در آخرین نظرسنجی‌ها میزان محبوبیت باراک اوباما و میت رامنی اختلاف بسیار کمی را نشان می‌دهد که باعث شده جمهوری‌خواهان برای ورود به کاخ‌سفید انگیزه بیشتری پیدا کنند. در این بین میزان حمایت از اوباما در میان یهودیان نسبت به سال ٢٠٠٨ نیز کاهش قابل توجهی را نشان می‌دهد که شاید مهمترین علت آن استمرار وضعیت اقتصادی نامناسب باشد. در واقع در این انتخابات این پیش‌بینی وجود دارد که به خاطر این فاصله کم انتخابات بسیار تنگاتنگ انجام می‌شود و هر رأی دارای ارزش است. این امر به‌ویژه در ایالت‌های سرنوشت‌ساز بیشتر مورد توجه دو رقیب قرار دارد. در این ایالت‌ها جمعیت یهودیان ساکن بیش از سایر ایالت‌هاست و با تغییر نظر بخشی از جمعیت محدود این مناطق نیز دو رقیب می‌توانند به پیروزی دست یابند. مسئله مورد توجه این است که برای کاندیدهای رقیب آرای یهودیان اهمیت دارد یا پول آنها؟
یهودیان آمریکا ٢ درصد کل جمعیت این کشور را شامل می‌شوند و ٤ درصد واجدین شرایط رأی دادن را دربر می‌گیرند. با وجود جمعیت کم یکی از دلایل اهمیت آرای آنها این است که ٩٤ درصد جمعیت یهودیان در ١٣ ایالت سرنوشت‌ساز در انتخابات، به‌ویژه فلوریدا، پنسلوانیا و اوهایو، ساکن هستند. آرای این ایالت‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری بسیار تأثیرگذار است. در این رابطه به انتخابات ریاست‌جمهوری سال ٢٠٠٠ اشاره می‌شود که جورج بوش پسر با اختلاف بسیار کمی توانست در فلوریدا برنده شود و آل گور از حزب دموکرات را شکست دهد. در این سال تکلیف انتخابات تنها به وسیله 537 رای در فلوریدا تعیین شد.
رامنی در واقع به دنبال کم کردن فاصله خود با رقیب دموکراتش در ایالت‌های سرنوشت‌ساز است و تلاش می‌کند تا جایی که می‌تواند آرای بیشتری از یهودیان را بدست آورد. اوباما در سال ٢٠٠٨، در حدود ٨٠ درصد آرای یهودیان را بدست آورد. جمهوری‌خواهان در تلاش هستند تا با تخصیص میلیونها دلار بخشی از آرای اوباما را بدست آورند.

یکی دیگر از مسائل مورد توجه جمهوری‌خواهان در ایالت‌های سرنوشت‌ساز، آرای شهروندان دوملیتی آمریکایی ـ اسرائیلی است. برآورد می‌شود که در حدود سیصد هزار شهروند دوملیتی در اسرائیل زندگی می‌کنند که بسیاری از آنها اهل فلوریدا هستند. از دید جمهوری‌خواهان در صورتی که کاندیدای این حزب بتواند حتی 5 هزار نفر از آنها را در روز انتخابات به فلوریدا بیاورد، این رقم تعیین‌کننده انتخابات خواهد بود.
نقش مهم دیگر یهودیان در انتخابات آمریکا، کمک‌های انتخاباتی آنها به کاندیداهاست. یهودیان از جمله گروههای اقلیتی هستند که در انتخابات در آمریکا فعالیت زیادی دارند به گونه‌ای که ٦٠ درصد کمک‌های انتخاباتی دموکرات‌ها و ٢٥ درصد کمک‌های انتخاباتی جمهوری‌خواهان را تأمین می‌کنند. جذب کمک‌های مالی بیشتر یهودیان انگیزه مهمتری برای جمهوری‌خواهان است و به این دلیل وقت و سرمایه زیادی را برای جلب نظر آنها صرف کرده‌اند. در واقع ویژگی انتخابات سالهای اخیر در آمریکا صرف هزینه‌های گزاف انتخاباتی است و هر کاندیدایی که بیشتر هزینه کرده‌ در انتخابات پیروز شده است. از جمله در مورد اوباما در سال ٢٠٠٨ یکی از تحلیل‌ها در مورد پیروزی وی هزینه‌های انتخاباتی وی بود که تقریباً دو برابر رقیب جمهوری‌خواهش برآورد شد. در این سال اوباما بیش از ٧٧٨ میلیون دلار و مک‌کین ٣٨٤ میلیون دلار صرف مبارزات انتخاباتی کردند که در تاریخ آمریکا بی‌سابقه بود.
پیش‌بینی می‌شود تیم اوباما به رکورد هزینه‌های انتخاباتی با ١میلیارد دلار دست یابند که بسیار بیشتر از جمهوری‌خواهان است. به همین‌خاطر تیم رامنی در تلاش است تا کمک‌های بیشتری را بدست آورد. یکی از ویژگی‌های انتخابات امسال نیز این است که برخی شخصیت‌های برجسته که در انتخابات گذشته مبالغ زیادی را به تیم دموکرات‌ها کمک کردند در این انتخابات از میت رامنی حمایت مالی کرده‌اند. از جمله جورج سوروس در انتخابات ٢٠٠٨ بیش از ١٠٠ میلیون دلار به اوباما کمک کرد اما وی اعلام کرد که در انتخابات ٢٠١٢ از رامنی حمایت می‌کند. در این رابطه به نظر می‌رسد جریان کمک‌های مالی یهودیان برای هر دو حزب از آرای آنها اهمیت بیشتری داشته باشد.
در مجموع، با وجودی که رابطه دموکرات‌ها و یهودیان ریشه‌های تاریخی عمیقی دارد و ژست‌های سیاسی و یا سفر به اسرائیل نمی‌تواند تأثیر زیادی بر این رابطه بر جای گذارد، در انتخابات ریاست‌جمهوری امسال انتقال بخشی از آرا و کمک‌های مالی یهودیان می‌تواند به‌ویژه در ایالت‌های سرنوشت‌ساز تأثیر زیادی بر جای گذارد.

 

موسسه ابرار معاصر

افسانه احدی، کارشناس آمریکا