در مجموع صحنه‌ای که توصیف شد، اکنون جمهوری اسلامی ایران را در وضعیت ویژه‌ای قرار داده است. یقیناً روبه‌رویی با تحریم‌هایی که بخش اعظم آن دوجانبه بوده و ناشی از اراده سیاسی تعداد محدودی از کشورهای اروپایی و آمریکا از مسئله‌ای است که جنبه‌های حقوقی و فنی آن به همان اهمیت ماهیت سیاسی آن هستند، ساده نخواهد بود. با این حال اگر ایران بتواند از این مشکل، تخته پرشی بسازد و آنرا در حد توان و با نگاهی واقع‌بینانه به فرصت تبدیل کند، یقیناً در انتهای کار آنکه از صحنه این جدال نفس‌گیر پیروز بیرون خواهد آمد، جمهوری اسلامی ایران خواهد بود، بسیار مقتدرتر و معتمد به نفس‌تر. حال چرا و چگونه ایران می‌تواند از این وضعیت بغرنج به نفع خود استفاده ببرد؟

۱. بزرگ‌ترین رقیب و متأسفانه اکنون خصم ملت ایران در این صحنه، که قرار است بار اصلی مقابله با فشار حاصله از تحریم نفتی ایران بر آمریکا و اروپا را بر دوش کشد عربستان است. کشوری که هیچ پایه و اساس مستحکمی نه در سیاست و نه اقتصاد ندارد.

حضور یک سیستم سیاسی کاملاً مغایر با ابتدایی‌ترین الزامات قرن بیست‌ویکم و انقلاب ارتباطات که بیشترین تهدیدها را از تبعات بیداری اسلامی و بهار عربی دچار عربستان نموده، زیربنای ساختاری این بازیگر اساسی در پرونده هسته‌ای ایران را شکل داده است. در حقیقت اکنون سپر دفاعی غرب در برابر تحریم ایران را نظامی شکل داده که ریشه اصلی افراط‌گرایی متحجر مذهبی است، از سیستمی کاملاً بسته و انحصاری رنج می‌برد و از همه مهم‌تر، خود متکی به اقتصاد تک‌محصولی نفت است. تهدید ایران از سوی حکومتی با این ویژگی‌ها، در ذات خود خبر خوشی برای ایران است. تعریفی که خاندان حاکم بر عربستان، و نه ملت این کشور، از اسلام دارد با هیچ‌یک از قواعد مترقی و زیبای اسلام که مردم مسلمان از ایران و  ترکیه و عراق و افغانستان و لبنان گرفته تا مسلمانان اندونزی و مالزی، مسلمانان مصر و تونس و الجزایر و همچنین مسلمانان حاضر در آمریکا و اروپا به آن معتقدند، ندارد و همین وجه تمایز، انزوای ایدئولوژیکی را برای خاندان حاکم در عربستان به ارمغان می‌آورد که در ذات خود بزرگ‌ترین تهدید برای موجودیت این خاندان است.

۲. یکی از بزرگ‌ترین معضلات ایران از نخستین روز اکتشاف و استخراج نفت در این کشور، وابستگی تام اقتصاد آن به نفت بوده است. یک ایرانی از هر مرام و مسلک، چه خارج و چه داخل ایران در آرزوی روزی است که اقتصاد تک‌محصولی نفتی کشور به اقتصادی چندمحصولی، مبتنی‌بر توانمندی‌های غیرنفتی صنایع و تولیدات ایرانی بنا شود. هرچند این امر یقیناً یک شبه رخ نخواهد داد و یافتن جایگزین برای درآمدهای نفتی، مدتی مدید طول کشیده و دشواری‌های متعددی را برای کشور پدید می‌آورد، با این‌حال اگر این تحریم‌ها، حتی به اندازه‌ای بسیار اندک اقتصاد ایران را از تکیه صرف بر منابع نفتی نجات داده و باعث تقویت صادرات و تولیدات غیرنفتی کشور شود، تبعاتی پایدار و بسیار مثبت را برای ایران به همراه خواهد داشت. این امر تأثیراتی جانبی را نیز بر افزایش قدرت نرم ایران خواهد گذاشت و درصورت مدیریت صحیح، پتانسیل‌های نهفته و دست‌ناخورده‌ای در اقتدار فرهنگی، علمی و هنری ایرانیان را به منصه ظهور خواهد رساند.