توسعه مناسبات اقتصادی علی رغم مناقشات سیاسی موجود
پس از پایان مراسم امضای قرارداد همکاری روس نفت و اکسون موبیل در مسکو، رئیس شرکت اکسون موبیل گفت: «امروز برای ما روز تاریخی بود. این قرارداد روابط بین دو کمپانی را وسیع و گسترده خواهد کرد.» ادوارد خودایناتوف، رئیس شرکت «روس نفت» نیز اظهار داشت: «روس نفت و اکسون موبیل یک قرارداد باورنکردنی امضا کردند.» ولادیمیر پوتین نیز در این خصوص خطاب به رکس تیلرسون، رئیس اکسون موبیل گفت: «من مطمئنم که این پروژه بسیار بزرگ خواهد بود. برایتان آرزوی موفقیت می کنم. شرکای روس با شما در خاک آمریکا و شمال کانادا فعالیت خواهند کرد و شرکت اکسون نیز امکان خواهد یافت تا در میادین نفتی شمال و جنوب فدراسیون روسیه، و در دیگر مناطق آن از جمله فلات قاره فعالیت نماید.» (2)
گفتنی است پس از امضای این قرارداد، ایگور سچین، معاون پوتین همراه با ادوارد خودایناتوف، رئیس شرکت «روس نفت»، پاول فیودوروف، معاون وزیر انرژی روسیه، سرگی شاتالوف، معاون وزیر دارایی، رومان تروتسنکو، رئیس کورپوراسیون کشتی سازی و سرگی چمیزوف، رئیس کورپوراسیون دولتی «روس تکنولوژی» به نیویورک رفته و 18 آوریل در مراسم رونمایی از این قرارداد در آمریکا  شرکت کردند.
سچین طی سخنرانی در این مراسم اظهار داشت که به اعتقاد برخی کارشناسان امضای این قرارداد نفتی با شرکت آمریکایی، از پروژه‌هایی نظیر سفر به کره ماه مهمتر بوده و تاکید کرد: «اختلافات سیاسی و ذهنیت های تاریخی در روابط مسکو – واشنگتن مانعی است بر سر راه همکاری در پروژه های مشترک. ما دیگر دشمن هم نیستیم و باید دستیابی به شراکت راهبردی [بین روسیه و آمریکا] را هدف اصلی خود قرار دهیم.» (3) همچنین، وی از شرکتهای نفتی Shell، Statoil، Total، Chevron و ConocoPhillips  نیز برای سرمایه گذاری در روسیه و شراکت با شرکتهای نفتی روس، البته با همان شرایطی که برای اکسون موبیل در قرارداد تعیین شده، دعوت کرد.
خاطرنشان می شود 25 آوریل نیز ادوارد خودایناتوف، رئیس روس نفت و پاولو اسکارونی، رئیس کمپانی ایتالیایی «Eni» تفاهم‌نامه همکاری راهبردی امضا کردند. همچنین، طرفین تفاهم نامه‌ای مبنی بر تاسیس شرکتی مشترک برای بهره برداری از منابع نفتی بخش‌های مرکزی دریای بارنت که دریایی مشترک میان نروژ و روسیه به شمار می‌رود و بخشهای غربی دریای سیاه امضا کردند؛ سهم کمپانی «Eni» در این قرارداد 33/33 درصد است. طبق این قرارداد، کمپانی ایتالیایی تامین مالی اقدامات اکتشافاتی لازم برای تایید مقرون به صرفه بودن استخراج میادین نفتی مذکور را برعهده خواهد گرفت. روس نفت نیز خواهد توانست از دانش و تکنولوژی این شرکت ایتالیایی استفاده نموده و در پروژه‌های نفتی بین المللی آن سهم داشته باشد. (4)

پایانی برای «یوکاس»؟
اینگونه قراردادها موفقیت بزرگی برای شرکت روس نفت به شمار می‌رود؛ شرکتی که مدت‌ها در جستجوی شریکی از میان شرکت‌های غربی بود که برای حفاری‌های عمیق در شرایط دشوار مناطق قطبی تجربه کافی داشته باشد. به این ترتیب، شرکت «روس نفت» که پایه و اساس رشد و گسترش صنعت نفت در روسیه به حساب می آید، یک گام دیگر به سوی تبدیل شدن به یک کمپانی بین‌المللی در عرصه انرژی برداشته‌ است. روسیه در نتیجه چنین قراردادهایی، هم با آخرین تکنولوژی حفاری‌های نفت آشنا می شود و هم اینکه در اکتشاف میادین نفتی به این کشور کمک شایانی می‌شود.
متقابلا، برای شرکت اکسون موبیل و استراتژی گسترش نفوذ آن در عرصه انرژی روسیه نیز انعقاد چنین قراردادی یک پیروزی بزرگ قلمداد می‌شود. در سال ۲۰۰۳ بسیاری در روسیه اینطور تصور می‌کردند که شرکت آمریکایی اکسون موبیل زیر پوشش شرکت نفتی «یوکاس» روسیه سعی دارد منابع انرژی این کشور را تحت کنترل خود بگیرد. در نتیجه، شرکت یوکاس با تشکیل پرونده فرار از مالیات برای رئیس آن، میخائیل خودورکوفسکی، منحل و دارایی های آن به روس نفت رسید. بنا بر این، حال که اکسون موبیل و روس نفت چنین قرارداد همکاری بزرگی را امضا کرده اند، به نظر می رسد که پرونده یوکاس را عملا باید مختومه دانست.

منابع
1- وب سایت شرکت نفتی «روس نفت»:
 http://www.rosneft.ru/attach/0/62/51/RN-Exxon_17_04_2012.pdf
2- سایت روزنامه روسی «اوترا»:
http://www.utro.ru/articles/2012/04/25/1042891.shtml
3- سایت روزنامه روسی «کامرسانت»:
 http://www.kommersant.ru/doc/1918809/print
4- سایت خبرگزاری «اینترفکس» روسیه:
 http://www.interfax.ru/business/news.asp?id=242759

نويسنده: خدایار براری