سياست خارجي منطقه‌اي تركيه در خاورميانه و ايران
ايراس: اخيرا سياست دوستي تركيه كه در سال‌هاي قبل اوج گرفته بود تا حدي رنگباخته است و از نگاه كارشناسان در اين حوزه شواهدي مانند موضع‌گيري در برابر دولت سوريه و روابط نزديك با مخالفان اسد و يا در بحث سپر دفاع موشكي ناتو بر اين روند تاثيرگذار بوده‌اند. موضوع داغ كنوني كه آينده دولت اردوغان تا حدي به آن وابسته است سرنوشت سوريه است. بنا به تحليل كارشناسان در صورتي كه اسد بتواند بر مشكلات حادث بر سوريه چيره شود اين دولت كنوني تركيه است كه بازنده اصلي در اين قائله خواهد بود چرا كه از همان آغاز درگيري‌ها در سوريه آشكارا طرف مخالفان دولت قانوني سوريه را گرفت و از هيچ كمك و همراهي با مخالفان فروگذار نكرد.
تغييرات دروني در سياست خارجي تركيه باعث نقش نمايي و قدرت نمايي اين كشور در مبادلات بين‌المللي شد. پارامتر‌هاي تغيير در حوزه داخلي تركيه را مي‌توان مشروعيت بالاي دولت اردوغان، ثبات در دوره‌ي او، به حاشيه راندن نظاميان از عرصه‌ي سياست، داشتن نقشه مدون و بهينه كردن روند تحولات داخلي به خصوص در اقتصاد (رشد 90 درصدي) دانست و در حوزه‌ي سياست خارجي تركيه تلاش كرد تا عملگراتر و واقعگراتر رفتار كند و به نوعي تلاش كرده است تا در سطح دولت‌ها و ملتها اعتماد سازي كند نمونه‌ي اعتماد سازي در سطح ملتها حمايت از ملت فلسطين است.
تركيه در طي اين سال‌ها تلاش كرد تا درجامعه‌ي بين‌الملل جايگاهي به عنوان ميانجي مطرح شود و طرح مشهور داوود اغلو مبتني بر تمركز بر رفع تنش با همسايگان و حركت به سمت گفتگو با ارمنستان، سوريه و عراق بود. فعال شدن ديپلماسي خارجي تركيه در خاورميانه از يك سال پيش يك خط سير را طي مي‌كند و از سال گذشته تا به حال برخي عناصر را وارد دستور كار كرده مانند عبارت فضيلت و ارزش‌هاي انساني در سياست خارجي، فرصت شناسي و آينده نگري. اما آنچه عملا از تركيه ديده شد تبعيض ميان اتفاقات مشترك در كشور‌هاي مختلف بود به عنوان مثال تركيه در قبال بهار عربي در مصر تونس و سوريه به تناسب هركدام رفتار‌هاي متفاوت و بعضا متناقضي را نشان داد. تركيه در كل سياست دوستي با ايران را پيش گرفت و اين اراده براي دوستي به علاوه‌ي مناسبات اقتصادي محسوس كاملا هويداست.اما اكنون به نظر مي‌رسد كه تركيه با اين سياست دوستي با ايران تاحدودي زاويه پيدا كرده است به عنوان مثال تلاش تركيه براي تقويت نگاه سني‌ها در قبال شيعه‌گري.
سياست تركيه سياست عملگرايي مبني بر منافع شكل گرفته است و از جمله موارد موجب اصطكاك ميان تركيه و ايران استقرار سپردفاع موشكي است و نشانه‌ي بعدي آن موضع تركيه در قبال حوادث سوريه است كه كاملا در مقابل مواضع مبني بر عدم دخالت در امور داخلي سوريه از جانب ايران قرار گرفته است تركيه در برابر مشكلاتي كه براي سوريه پيش‌آمد از همان ابتدا با مخالفان همراهي كرد و لب به انتقاد فعال از دولت سوريه گشود. تركيه همواره تلاش كرده است كه به عنوان يك الگوي سياسي د‌رخاورميانه مطرح شود و ظرفيت‌هاي خود را در خاورميانه افزايش دهد. تفاوت عمده ايران و تركيه در بحث دشمن ستيزي ايران است. در قبال مسائل سوريه، تركيه به دنبال حمايت از جريان اخواني‌هاست چرا كه از اين رهگذر بتواند حمايت اين گروه را در كشور‌هاي ديگر عربي مانند مصر جلب كند و نفوذ خود را در كشور‌هاي خاورميانه گسترش دهد.
تركيه به روشني در خصوص سوريه اعلام كرده است كه به لحاظ منافعي كه در سوريه دارد و به خطر افتادن آن‌ها تركيه را نگران مي‌كند، بايد دخالت كند و تاكنون هم تمام تلاش خود را كرده است تا غرب در سرنگوني دولت اسد توفيق يابد. در آينده اگر اسد بماند انتقاد‌هاي بسياري از دولت تركيه خواهد شد و انتخابات آتي تركيه ممكن است به ضرر اردوغان و همكارانش تمام شود. رفتار با سوريه به عقيده برخي كارشناسان پايان سياست خارجي داوود اغلوست تركيه در شرايط انفعالي مجبور به ورود به مسئله‌اي شد كه از ظرفيتش خارج بود از نظر اين دسته از كارشناسان سر كار آمدن حزب اسلامي نتيجه كمك‌هاي مالي بين‌المللي بود. غرب نياز داشت كه تركيه خودش را پيدا كند و اين سيستم كنوني تركيه منزه از يوق آمريكا نيست. ترك‌ها با نگاه به روند تحولات در ليبي تصور كردند كه در سوريه هم همين سناريو پياده خواهد شد پس رهبري اين عمليات آينده منطقه و بازيگران آن را رقم خواهد زد پس با شتاب و بدون برنامه خود را رهبر جريان عمليات در سوريه معرفي كرد و به غرب اطمينان داد كه ما يك قدم جلوتر از آنچه شما غربي‌ها مي‌خواهيد انجام دهيد انجام مي‌دهيم.
پيش بيني كارشناسان آن است كه اگر مسئله سوريه ادامه‌دار شود ناامني در مرز‌هاي تركيه شدت خواهد گرفت و ارتشي كه روز به روز نقش كمتري را در تركيه بازي مي‌كند مسئول برخورد با اين ناامني‌ها خواهد بود. اسلام‌گرايي در تركيه به مانند ويروس كم يون وارد شد تا همانند واكسن قابل كنترل باشد. اما امروزه بيداري اسلامي در تركيه جلوتر از حزب عدالت و توسعه حركت مي‌كند و اين مطلب باعث نگراني دولت‌مردان تركيه است. ترك‌ها نگرانند چرا كه سوريه را در تامين امنيت ملي خود پر رنگ مي‌بينند و از اين بابت از ايران و جهت‌گيري‌هايش در قبال سوريه ابراز ناخرسندي مي‌كنند.
نظرات شما عزیزان:
| 
تبادل
لینک هوشمند
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
